شیر کانتر بالانس چیست؟
شیر کانتر بالانس یا Counterbalance Valve یک نوع شیر کنترلی در سیستمهای هیدرولیکی است که برای کنترل بارهای معلق یا وزندار مانند جکهای بالابر، بوم جرثقیل، آسانسورهای هیدرولیک و ... استفاده میشود.
این شیر برای جلوگیری از سقوط ناگهانی بار در اثر نیروی گرانش یا افت فشار طراحی شده و عملکردی شبیه ترمز ایمن در سیستم دارد.
عملکرد شیر کانتر بالانس چگونه است؟
شیر کانتر بالانس به صورت خودکار در برابر نیروی گرانش یا بار عمل میکند. زمانی که یک سیلندر هیدرولیکی تحت بار معلق قرار دارد، اگر فشار در سمت ورودی ناگهان کاهش پیدا کند، این شیر با حفظ فشار در طرف دیگر سیلندر، از سقوط یا شتابگیری ناگهانی بار جلوگیری میکند.
این شیرها معمولاً شامل:
-
پیستون یا اسپول کنترلی
-
فنر تنظیم فشار (قابل تنظیم)
-
مسیر بایپس برای کنترل برگشت روغن
میباشند و فقط زمانی باز میشوند که فشار ورودی کافی برای بلند کردن بار وجود داشته باشد.
کاربردهای شیر کانتر بالانس
این شیر در بسیاری از سیستمهایی که با بارهای معلق یا بازوهای متحرک عمودی سروکار دارند استفاده میشود، از جمله:
-
✅ جرثقیلهای هیدرولیکی
-
✅ لیفتراکها
-
✅ جکهای بالابر عمودی
-
✅ بوم ماشینآلات ساختمانی
-
✅ پرسهای سنگین با حرکات عمودی
-
✅ آسانسورهای صنعتی و بالابرها
مزایای استفاده از شیر کانتر بالانس
-
جلوگیری از سقوط ناگهانی بار
-
کنترل بهتر روی حرکتهای برگشتی
-
افزایش ایمنی سیستمهای عمودی
-
افزایش عمر قطعات و تجهیزات
-
کاهش نوسانات و شوکهای هیدرولیکی
تفاوت شیر کانتر بالانس با شیر فشار شکن (Relief Valve)
| ویژگی | شیر کانتر بالانس | شیر فشار شکن |
|---|---|---|
| وظیفه اصلی | جلوگیری از سقوط بار | تخلیه فشار اضافی |
| محل نصب | روی مسیر برگشت جک یا بوم | روی مسیر ورودی سیستم |
| واکنش به بار | حساس به نیروی گرانش بار | حساس به فشار بیش از حد |
| عملکرد | تا زمان ایجاد فشار کافی بسته میماند | در فشار بالا باز میشود |
نکات مهم در انتخاب شیر کانتر بالانس
برای انتخاب شیر مناسب، باید به این موارد دقت شود:
-
✅ میزان فشار کاری سیستم
-
✅ وزن یا نیروی باری که باید کنترل شود
-
✅ نوع جک یا سیلندر
-
✅ سرعت عملکرد مورد نیاز
-
✅ امکان تنظیم فشار فنر شیر
نتیجه گیری
شیر کانتر بالانس یکی از اجزای حیاتی در سیستمهای هیدرولیک عمودی است که با کنترل حرکت بازگشتی بار، ایمنی، دقت و کارایی سیستم را افزایش میدهد. این شیر نه تنها مانع از سقوط ناگهانی بار میشود، بلکه نقش مهمی در افزایش عمر تجهیزات هیدرولیکی ایفا میکند.