قصد خرید روتامتر دارید اما در میان مدلهای متنوع و مشخصات فنی پیچیده سردرگم شدهاید؟ نگران نباشید. روتامتر (Rotameter) یا دبیسنج با سطح متغیر، یکی از قابلاطمینانترین و مقرونبهصرفهترین ابزارها برای اندازهگیری جریان سیالات (مایعات و گازها) است. این راهنمای کامل به شما کمک میکند تا با دیدی باز و تخصصی، بهترین انتخاب را متناسب با نیاز صنعتی یا آزمایشگاهی خود داشته باشید.
ما در این مقاله از مفاهیم پایه شروع کرده و قدم به قدم شما را تا مرحله انتخاب نهایی و خرید هوشمندانه همراهی میکنیم.
به زبان ساده، روتامتر یک ابزار اندازهگیری مکانیکی است که به شما میگوید در هر لحظه، چه حجمی از یک مایع یا گاز در حال عبور از یک لوله است. این دستگاه که به آن فلومتر سطح متغیر نیز گفته میشود، از دو بخش اصلی تشکیل شده است:
لوله مخروطی مدرج (Tapered Tube): یک لوله شفاف یا فلزی که قطر داخلی آن از پایین به بالا به آرامی افزایش مییابد.
شناور (Float): یک گوی یا قطعهای با شکل مشخص که درون لوله آزادانه حرکت میکند.
مزیت بزرگ روتامترها سادگی و استقلال آنهاست. این ابزار برای کار کردن به هیچ منبع برق یا باتری نیاز ندارد و صرفاً با استفاده از نیروی جریان سیال و گرانش کار میکند. این ویژگی آنها را برای محیطهای صنعتی سخت، مناطق خطرناک (Ex) و کاربردهایی که دسترسی به برق وجود ندارد، ایدهآل میسازد.
درک عملکرد روتامتر بسیار آسان است:
جریان سیال از قسمت پایین لوله مخروطی وارد میشود.
فشار جریان، نیرویی به شناور وارد کرده و آن را به سمت بالا حرکت میدهد.
با بالا رفتن شناور، فضای بین دیواره لوله و شناور (شکاف حلقوی) افزایش مییابد.
شناور تا جایی بالا میرود که نیروی بالابرنده سیال با نیروی وزن شناور به تعادل برسد.
در نقطه تعادل، ارتفاع شناور که از روی درجهبندی روی لوله خوانده میشود، مستقیماً میزان دبی جریان را نشان میدهد.
این بخش مهمترین قسمت راهنمای ماست. برای اینکه در خرید روتامتر دچار اشتباه نشوید و هزینهای بهینه داشته باشید، این 8 پارامتر را با دقت بررسی کنید:
اولین و مهمترین سوال این است: چه مادهای را میخواهید اندازهگیری کنید؟
مایعات: مانند آب، روغن، حلالها.
گازها: مانند هوا، نیتروژن، اکسیژن.
سیالات خورنده: مانند اسیدها و بازها. جنس بدنه و شناور باید در برابر خوردگی مقاوم باشد (مثلاً شیشه، PTFE یا استیل 316).
حداقل و حداکثر دبی که نیاز به اندازهگیری آن دارید چقدر است؟ همیشه روتامتری را انتخاب کنید که محدوده کاری شما در نیمه بالایی مقیاس آن قرار گیرد. این کار دقت اندازهگیری را به شدت افزایش میدهد.
روتامتر شیشهای: ایدهآل برای مشاهده مستقیم جریان، کاربردهای آزمایشگاهی و سیالات غیرخورنده با فشار و دمای پایین.
روتامتر پلاستیکی: مقاوم در برابر ضربه، سبک و مناسب برای بسیاری از مواد شیمیایی.
روتامتر فلزی: بهترین انتخاب برای فشارهای بالا، دماهای بالا و سیالات خطرناک یا کدر که امکان مشاهده مستقیم وجود ندارد. در این مدلها، موقعیت شناور با یک مکانیزم مغناطیسی به نمایشگر خارجی منتقل میشود.
حداکثر فشار و دمایی که روتامتر باید تحمل کند چقدر است؟ این پارامتر مستقیماً در انتخاب جنس بدنه و اتصالات تاثیرگذار است. نادیده گرفتن آن میتواند به خرابی دستگاه و ایجاد خطر منجر شود.
سایز روتامتر باید با قطر لولهکشی شما یکسان باشد. اتصالات معمولاً به دو صورت دندهای (رزوهای) یا فلنجی عرضه میشوند.
دقت روتامترها معمولاً بین 2% تا 5% است. هرچند این دقت از فلومترهای دیجیتال کمتر است، اما برای اکثر کاربردهای کنترلی و نظارتی کاملاً کافی و قابلاطمینان است.
آیا نیاز به کنترل و تنظیم دستی جریان دارید؟ بسیاری از روتامترهای پنلی (تابلویی) مجهز به یک شیر سوزنی دقیق برای این کار هستند.
اگر میخواهید اطلاعات دبی را به یک سیستم کنترل مرکزی (PLC) یا اتاق کنترل ارسال کنید، باید یک روتامتر فلزی با خروجی 4-20mA خریداری کنید.
همانطور که در معادلات فیزیکی جریان مشخص است، تغییر در چگالی سیال بر موقعیت شناور تاثیر میگذارد. از آنجایی که چگالی گازها به شدت به فشار و دما وابسته است، این دو پارامتر در دقت روتامترهای گازی نقش حیاتی دارند.
یک نکته مهم: همیشه روتامتر را در شرایط فشار و دمایی که برای آن کالیبره شده است، استفاده کنید. اگر شرایط فرآیند شما متفاوت است، باید از جداول یا فرمولهای تصحیح برای به دست آوردن دبی واقعی استفاده نمایید.
محل نصب شیر: اگر شیر کنترل قبل از روتامتر نصب شود، فشار کاری همان فشار خروجی است. اگر شیر بعد از آن نصب شود، فشار کاری معادل فشار ورودی خواهد بود. این نکته در کالیبراسیون اهمیت دارد.
همانطور که از این معادلات می بینید ، افزایش فشار 50 psig بیش از دو برابر سرعت جریان نشان داده شده توسط ارتفاع شناور در یک روتامتر است. لازم به یادآوری است که
هنگامی که شیر در ورودی قرار دارد فشار کار در خروجی لوله در نظر گرفته می شود. برعکس ، اگر شیر در خروجی نصب شود ، فشار کار در ورودی است. این کار برای ارجاع شرایط
کار به شرایط کالیبراسیون چرخاننده انجام می شود.
دقت روتامتر به دقت کنترل فشار ، دما و جریان در هنگام کالیبراسیون و عملکرد بستگی دارد. جریان سنج های Gilmont برای تحمل بسیار زیاد مواد طراحی شده اند. این با روش
های دقیق و دقیق کالیبراسیون همراه است که به شما اجازه می دهد تا مترهای ما با خطاهای 2.0 درصد خواندن یا تقسیم یک مقیاس درجه بندی شوند. لازم به ذکر است که این به
مراتب از بسیاری از کنتورهای رقیب ما که دارای نمره بهتر از 5.0٪ "مقیاس کامل" نیستند ، بهتر است. این به معنای ساده این است که برای واحدی با سرعت جریان مقیاس کامل
1000 sccm ، قرائت از این متر بهتر از 50 sccm نیست. این حتی در 200 sccm نیز صادق است ، جایی که خطا 25٪ خواهد بود. این افزایش نمایی در خطای٪ محدوده مفید کنتور را
محدود می کند. یک راهنمای خوب برای تعیین چرخش سنج برای هر برنامه ای این است که نیمه بالایی مقیاس را برای دامنه جریان خود هدف قرار دهید.
علاوه بر این ، بر اساس تحقیقات گسترده 30 ساله دکتر راجر گیلمونت ، ما می توانیم جریان ها را با استفاده از یک برنامه تجزیه و تحلیل داده منحصر به فرد که می تواند شرایط
خاص کار را اصلاح کند ، مرتبط کنیم. (GF-4000 Flow Rate Analysis Program)
بازار پر از مدلهای مختلف روتامتر با قیمتهای متفاوت است. این تنوع ممکن است انتخاب را برای شما دشوار کند. به یاد داشته باشید که خرید روتامتر و نصب صحیح آن یک فرآیند تخصصی است. انتخاب اشتباه نه تنها منجر به اندازهگیری غلط میشود، بلکه میتواند ایمنی فرآیند شما را نیز به خطر بیندازد.
امیدواریم این راهنما به شما در درک بهتر این ابزار و شناخت موارد کلیدی کمک کرده باشد.
تیم فنی مهندسی اینسترو کنترل با سالها تجربه در زمینه تامین و فروش تجهیزات ابزار دقیق، آماده است تا به شما مشاوره تخصصی ارائه دهد. اگر در مورد انتخاب بهترین روتامتر برای کاربرد خاص خود سوالی دارید یا دچار ابهام شدهاید، همین امروز با کارشناسان ما تماس بگیرید.
لینکهای پیشنهادی داخلی:
